Actueel
17-02-2022

Coronavirus vraag en antwoord

Hier vind je antwoord op de meest gestelde vragen rondom het coronavirus en IBD. Crohn & Colitis NL staat in nauw contact met de commissie IBD van de Nederlandse Vereniging van Maag-, Darm-, Leverartsen (NVMDL) voor de meest actuele informatie. Daarnaast zijn de maatregelen en adviezen van het RIVM leidend.

Publicatiedatum 5 april 2022

Update mede op basis van de laatste inzichten en de nieuwe overheidsmaatregelen
Hieronder vind je de antwoorden op veel vragen rondom het coronavirus, het coronavaccin, het coronavirus en medicijngebruik en nog veel meer. De vragen en antwoorden zijn per onderwerp gebundeld. Je vindt hieronder de volgende onderwerpen:

  1. Coronavaccin en IBD: welk vaccin en wanneer?
  2. Coronavaccin: werking en werkzaamheid (in combinatie met IBD-medicatie)
  3. Coronavaccin: bijwerkingen en klachten
  4. Corona-infectie en IBD
  5. Corona en IBD-medicatie (als je geen corona-infectie hebt)
  6. Ziekenhuis en IBD
  7. Werk en IBD
  8. Overige vragen

Vraag en antwoord

1. Coronavaccin en IBD: welk vaccin en wanneer?

Krijg ik een 4e vaccinatie (booster)?

Op dit moment heeft iedereen de mogelijkheid gehad een derde vaccinatie te nemen om de bescherming op peil te houden. Mensen van 60 jaar en ouder hebben intussen al een vierde prik gehad of kunnen deze nog halen. Mensen met IBD, jonger dan 60 jaar komen momenteel niet in aanmerking voor een 4e vaccinatie.

Welk vaccin krijg ik als ik IBD heb?

Bij de derde vaccinatieronde (ook wel booster genoemd) eind 2021 en begin 2022 heeft iedereen die dat wilde een Pfizer of een Moderna-vaccinatie gekregen.
Bij de eerste en tweede vaccinatieronde in 2021 was dit anders:

  • Mensen van 18-60 jaar met een medische indicatie, die ieder jaar een uitnodiging voor een griepprik krijgen, kregen het Pfizer- of Moderna-vaccin.
  • De groep 60-64 jaar kreeg het AstraZeneca-vaccin.
  • Mensen van 65 jaar en hoger kregen het Pfizer- of Moderna-vaccin.

Waar vind ik meer informatie over het vaccineren?

  1. Je kunt contact opnemen met jouw lokale GGD of het landelijke nummer voor medische informatie van de GGD: 088 – 7674 080
  2. Houd de website van het RIVM met vragen en antwoorden over het vaccineren, en de Rijksoverheid in de gaten.

2. Coronavaccin: werking en werkzaamheid (in combinatie met IBD-medicatie)

Corona-vaccinatie, hoe werkt het?

Momenteel zijn het corona-vaccin van Pfizer en Moderna beschikbaar in Nederland. Eerder in 2021 ook AstraZeneca en Janssen. Van Pfizer, Moderna en AstraZeneca heb je 2 injecties nodig om voldoende bescherming op te bouwen tegen het coronavirus, en van Janssen 1 injectie. Deze vaccinaties zijn geen ‘levende vaccinaties’. Dit betekent dat er geen levend virus wordt ingespoten, maar een stukje mRNA (Pfizer en Moderna) of eiwit (AstraZeneca en Janssen). Dit stukje mRNA/eiwit is als het ware een instructie aan je eigen cellen om een bepaald stukje viruseiwit aan te maken. Dit viruseiwit zorgt er vervolgens voor dat je lichaam specifieke antistoffen aanmaakt. Wanneer je besmet raakt met het coronavirus, herkent je lichaam het virus via deze antistoffen. Op deze manier kan het immuunsysteem bij een besmetting dus snel reageren en het virus opruimen.

Zijn alle vaccins geschikt voor mensen met IBD?

Alle vaccins kunnen toegediend worden aan mensen met IBD. Er worden diverse percentages van effectiviteit benoemd. Deze effectiviteit is een weerspiegeling van de in het bloed gemeten reactie van het immuunsysteem en niet het effect dat je in de praktijk kunt verwachten.
Van alle vaccinaties is aangetoond dat ze beschermen tegen een ernstig beloop van een corona-infectie. Met nadruk wordt daarom geadviseerd om de vaccinatie te nemen die je krijgt aangeboden, ongeacht van welke fabrikant. Uiteindelijk geeft een vaccinatie je toch de beste bescherming.

Is het coronavaccin minder werkzaam bij mensen die afweer-onderdrukkende medicatie gebruiken vanwege hun IBD?

Uit onderzoek naar de werking van de coronavaccinaties bij vaak gebruikte afweer-onderdrukkende medicijnen blijkt dat mensen die afweer-onderdrukkende medicatie gebruiken en gevaccineerd zijn tegen corona, meestal even goed beschermd zijn tegen (ernstige) corona als ieder ander. In zeer bijzondere gevallen is dat anders, zoals mensen die bepaalde vormen van kanker hebben, voor mensen die een transplantatie hebben ondergaan of bij heel bijzondere medicatie zoals ozanimod, fingolimod of rituximab, dat (vooralsnog) niet bij IBD-patiënten wordt gebruikt. Dat is dus goed nieuws.

Kan ik het coronavaccin gebruiken in combinatie met afweer-onderdrukkende IBD-medicatie?

De coronavaccins (Pfizer, Moderna, AstraZeneca en Janssen) zijn geen ‘levende vaccins’ en ook geen ‘verzwakt levende’ vaccins . Deze kunnen, net als de jaarlijkse griepvaccinatie, worden gebruikt samen met afweer-onderdrukkende IBD-medicatie.
Moet je afweer-onderdrukkende medicatie afbouwen als je het vaccin wilt nemen?
Blijf je medicatie gewoon gebruiken zoals je gewend bent. Afbouwen is niet nodig. Ook met het vastgesteld moment van toediening van de medicatie hoeft geen rekening gehouden te worden.

Kan ik een corona-vaccinatie tegelijk krijgen met een griepvaccin?

Ja, je kunt beide vaccinaties tegelijk krijgen.

3. Coronavaccin: bijwerkingen en klachten

Wat moet ik doen als ik een grieperig gevoel of koorts ervaar van mijn coronavaccin?

Na een vaccin kunnen er bijwerkingen optreden van een grieperig gevoel en koorts. Dit is normaal, Het zal vaak binnen 1 tot 3 dagen verbeteren. Je hoeft dus geen contact te zoeken met je behandelend arts bij een grieperig gevoel en koorts.

Heb ik een grotere kans op het krijgen van bijwerkingen van het vaccin?

Er zijn bij mensen met IBD tot nu toe niet vaker bijwerkingen opgetreden dan bij andere mensen. Er zijn wel bijwerkingen bekend zoals moeheid, hoofdpijn en griepachtige verschijnselen. Deze klachten treden niet bij iedereen op. Ze duren vaak 1 tot 3 dagen. Ook al ben je vatbaar voor infecties, het advies blijft of is juist dan: laat je vaccineren.
Allergische reacties zijn zeer zeldzaam. Vermoedelijk zijn deze reacties eerder een reactie op de dragerstoffen (vloeistof waar men de werkzame stof in doet) dan op het werkzame deel van het vaccin.
Soms hebben mensen last van hun darmen en in enkele gevallen krijgen mensen een opvlamming van hun IBD. Als je darmklachten toenemen en langer dan 3 dagen duren, neem dan contact op met je behandelend arts of verpleegkundige.

Ervaar je andere klachten na coronavaccinatie?

Ervaar je andere klachten (na 3 dagen), meld dit bij ons Meldpunt Medicijngebruik en bij het speciale meldpunt van Lareb voor bijwerkingen van het coronavaccin.

4. Corona-infectie en IBD

Kan een corona-infectie een opvlamming van de Crohn of colitis ulcerosa veroorzaken?

Het coronavirus infecteert ook het slijmvlies van maag en darmen en kan maagdarmklachten geven zoals slechte eetlust, verlies van smaak, misselijkheid/braken (4%) en diarree (10-30%). Ook zijn er berichten dat een corona-infectie mogelijk een darmontsteking kan doen opvlammen. Indien de klachten langer dan 3 dagen aanhouden, neem dan altijd contact op met je behandelend arts of verpleegkundige.

Wat moet ik doen als ik weerstand-onderdrukkende medicijnen gebruik en het coronavirus bij mij is vastgesteld?

Het is gebruikelijk om bij mogelijk ernstige infectieziekten, zoals corona, voorzichtig te zijn met afweer-onderdrukkende medicijnen. Echter, intussen blijkt dat het ziektebeloop van corona niet ernstiger is als je doorgaat met het gebruik van afweer-onderdrukkende medicatie.
Het advies is daarom dat je je medicatie gewoon blijft gebruiken bij een coronabesmetting, tenzij je arts anders adviseert. Twijfel je of je moet doorgaan of stoppen met je medicatie? Overleg dit altijd met jouw behandelend arts/IBD-team.

Verloopt een corona infectie bij mij erger als ik weerstand-onderdrukkende medicijnen gebruik?

Uit onderzoek onder 1453 mensen met IBD en uit diverse andere studies blijkt dat mensen met Crohn of colitis geen groter risico lopen op een ernstiger beloop bij een corona-infectie. Meer lezen.

Wat moet ik doen als corona bij mij is vastgesteld of als er een vermoeden van corona is en ik toch een opvlamming krijg?

Neem dan altijd contact op met je behandelend specialist of verpleegkundige. De meeste e medicijnen voor een opvlamming kunnen namelijk veilig worden gegeven.

Wat moeten mensen met (weerstand-onderdrukkende medicijnen) doen als iemand in hun directe omgeving besmet blijkt met corona?

Volg de algemene en specifieke maatregelen om besmetting te voorkomen (zie hierboven). Laat je testen en neem contact op met je huisarts als je klachten krijgt die mogelijk wijzen op het coronavirus.

5. Corona en IBD-medicatie (als je geen corona-infectie hebt)

Hebben patiënten die weerstand-onderdrukkende medicatie gebruiken een verhoogd risico om corona te krijgen?

Mensen die weerstand-onderdrukkende medicijnen gebruiken hebben in het algemeen een iets hoger risico op infecties en zijn daarmee kwetsbaarder. Het voorkomen van een besmetting is daarom de eerste prioriteit (zie de maatregelen die hieronder worden genoemd). Er zijn tot nu toe geen aanwijzingen dat IBD-patiënten met weerstand-onderdrukkende medicijnen een extra verhoogd risico hebben op het krijgen van een corona-infectie. Mogelijk is de Omikron-variant een uitzondering hierop. Corona door Omikron verloopt niet ernstiger.

Moeten patiënten hun weerstand-onderdrukkende medicijnen stoppen?

Nee, de meeste medicijnen blijven zo lang in het lichaam dat het niet zinvol is om deze te stoppen of uit te stellen als je geen klachten hebt. En met het doorgaan van medicatie voorkom je een opvlamming en daarmee vermijd je ziekenhuisbezoeken of zelfs een ziekenhuisopname.

Voor een overzicht en advies per medicatiesoort, zie hieronder het lijstje met medicijnen.

Voor mensen die ontstekingsremmende (weerstand-onderdrukkende) medicatie gebruiken geldt het volgende advies:

  • Prednis(ol)on: overleg met jouw behandelend arts welk prednison-schema voor jou het meest passend is, bij voorkeur zo min mogelijk.
  • Beclomethason of budesonide (Entocort®, Budenofalk®, Cortiment®): doorgaan met gebruik, mogelijk met verlagen van de dosis.
  • Infliximab (Remicade®, Remsima®, Inflectra® Flixabie®, Zessly®), adalimumab (Humira®, Amgevita®,Hulio®,Hymrimoz®,Idacio®,Imraldi®), golimumab (Simponi®): doorgaan met gebruik
  • Ustekinumab (Stelara®): doorgaan met gebruik
  • Vedolizumab (Entyvio®): doorgaan met gebruik
  • Azathioprine (Imuran®), mercaptopurine (Puri-Nethol®), tioguanine (Thiosix®): doorgaan met gebruik
  • Methotrexaat: doorgaan met gebruik
  • Tofacitinib (Xeljanz®): doorgaan met gebruik
  • Mesalazine-preparaten (geen afweer-onderdrukkend medicijn): doorgaan met gebruik

Om griepverschijnselen en koorts te onderdrukken, is het advies -zoals gebruikelijk- paracetamol te gebruiken en geen NSAID (ibuprofen, diclofenac, naproxen etc).

Als je weerstand-onderdrukkende medicatie zelf per spuit toedient, en je hebt een temperatuurverhoging (meer dan 38 graden), dan is het advies om de volgende injectie uit te stellen totdat je hebt overlegd met jouw behandelend (verpleegkundig) specialist.

6. Ziekenhuis en IBD

Moeten patiënten met een rustige ziekte het advies krijgen om niet naar het ziekenhuis te komen?

Hier is geen eenduidig advies over te geven, maar contacten op afstand verminderen de kans op virusoverdracht.
Check altijd de website van je ziekenhuis. Veel ziekenhuizen nemen al contact op om poli-afspraken om te zetten naar een belafspraak of een afspraak op een later moment. In de ziekenhuizen doet men zijn uiterste best je zo goed mogelijk te helpen. Zo nodig via digitaal of telefonisch contact..

Moet ik mijn afspraak in verband met een chirurgische behandeling door laten gaan?

In de ziekenhuizen vindt men het belangrijk dat noodzakelijke chirurgische behandelingen voor mensen met IBD zoveel mogelijk doorgaan. Neem hierover contact op met je behandelend team.

7. Corona, IBD en werk

Kan ik gewoon naar mijn werk gaan?

Volg het advies van de Rijksoverheid op: deze geven adviezen over thuiswerken en afspraken op de werkvloer. Heb je last van verkoudheid en/of koorts? Blijf dan thuis. IBD-patiënten die weerstand-onderdrukkende medicijnen gebruiken moeten situaties vermijden waarbij er een verhoogde kans is op blootstelling aan het virus (volg de richtlijnen het RIVM, draag mondkapjes als het ergens heel druk is en was regelmatig je handen). Heb je een vitaal beroep waarbij thuiswerken niet mogelijk is, dan is het advies eveneens: overleg met je werkgever/bedrijfsarts hoe je je werk veilig kunt inrichten of over passend werk in een veilige omgeving.

8. Overige vragen

Mocht je na het lezen van de bovenstaande tekst nog verdere vragen hebben die op jouw persoonlijke situatie van toepassing zijn, vragen wij je deze te bespreken met je eigen MDL-arts of MDL-verpleegkundige en zo nodig ook met je werkgever.
Verder willen wij je verwijzen naar de website van het RIVM waar je veel informatie kunt vinden. Je kunt ook bellen naar het RIVM met vragen over het coronavirus: 030 – 274 9111 (op werkdagen van 8.30-17.00 uur).
Deze informatie is opgesteld op basis van de actuele inzichten en kan aangepast worden op basis van de ontwikkelingen rondom het coronavirus.

Meer informatie

Disclaimer

Crohn & Colitis NL besteedt samen met experts vanuit de NVMDL de grootst mogelijke zorg  aan de inhoud van de bovenstaande tekst. Desondanks accepteert Crohn & Colitis NL geen aansprakelijkheid voor eventuele onjuistheden in dit document, voor enigerlei schade of voor andersoortige gevolgen die voortvloeien uit of samenhangen met het gebruik van dit document.

Delen op social media:

Ontvang de nieuwsbrief

Maandelijkse nieuwsbrief
Wil jij ook op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen rondom Crohn of colitis ulcerosa? Meld je aan voor onze maandelijkse nieuwsbrief.