Meedoen aan medisch-wetenschappelijk onderzoek

Wat zijn je rechten?

Wat zijn je rechten? 

Je arts of een onderzoeker vraagt je of je wilt meedoen aan medisch wetenschappelijk onderzoek. Wat zijn dan je rechten?

Zelf beslissen

Je beslist zelf of je meedoet aan een onderzoek. Het is jouw eigen keuze. Meedoen is vrijwillig. Je bent dus nooit verplicht om mee te doen. Je mag weigeren, ook als jouw arts je vraagt om mee te doen. Beslis daarom pas als je genoeg weet over de inhoud, eventuele risico’s en voordelen van het onderzoek.

Handtekening

Alleen als je schriftelijk (handtekening) akkoord bent, kan je als proefpersoon meedoen aan het onderzoek.

Niet meedoen

Als je niet wilt meedoen, hoef je verder niets te doen. Je hoeft nergens te tekenen. Je hoeft niet te vertellen waarom je niet wilt meedoen. Ben je patiënt? Dan krijg je de normale behandeling die je anders ook zou krijgen.

Wat kun je verwachten?

De onderzoeker voert het onderzoek uit. Hij is arts of wetenschapper en weet veel van het onderzoek af. Je hebt met hem/haar of een medewerker een gesprek over het onderzoek. Ook krijg je schriftelijke informatie over het onderzoek. Doel is dat je een duidelijk beeld krijgt van het onderzoek en wat het betekent om mee te doen. In de informatie staat wat de risico’s zijn. Ook staat er wat je voor en tijdens het onderzoek moet doen of laten. En of je er iets van mag verwachten voor jouw gezondheid.

Je hoeft meestal niet meteen te beslissen. Je hebt het recht om informatie eerst (thuis) te bekijken.

In veel onderzoeken worden alleen gegevens verzameld. Bijvoorbeeld over de lichaamstemperatuur, bepaalde bloedwaarden of hoe je je voelt. Je werkt dan mee aan bijvoorbeeld een lichamelijk onderzoek, een test of meting. Soms moet je zelf een lijstje bijhouden. Er is ook onderzoek waarbij een nieuwe behandeling, operatie of medicijn wordt getest. We gebruiken voor het gemak hier het woord ‘behandeling’. Meestal vergelijkt de onderzoeker die nieuwe behandeling met de bestaande. Door loting bepaalt de onderzoeker wie welke behandeling krijgt. Dit heet randomisatie. Het hangt van het toeval af in welke groep je terechtkomt. Vaak weet de onderzoeker zelf ook niet in welke groep je zit. Dat onderzoek heet dan dubbelblind: Jij en de onderzoeker weten allebei niet in welke groep je zit. Zo kan de onderzoeker de resultaten tussen de groepen eerlijker vergelijken. Soms vergelijkt de onderzoeker een nieuwe behandeling met een ‘nepbehandeling’. Zo’n nepbehandeling heet een placebo. De placebo lijkt in alles op de nieuwe behandeling. De ene groep proefpersonen krijgt dus de nieuwe behandeling en de andere groep proefpersonen de nepbehandeling: de placebo.

Vragen

Je kan met je vragen terecht bij de onderzoeker. Je mag alle vragen stellen die je wilt. Dat mag voor, tijdens en na het onderzoek. Er is ook een onafhankelijke deskundige bij wie je terecht kunt voor advies. Zijn/haar naam en telefoonnummer staan in de schriftelijke informatie.

Verzekering

Onderzoekers willen natuurlijk niet dat er tijdens het onderzoek iets misgaat. Maar er kan wel eens een probleem ontstaan. Daarom moet er bij het meeste onderzoek een verzekering voor proefpersonen zijn afgesloten. Wil je hier meer over weten, lees dan deze pagina.

Stoppen

Deelname is vrijwillig. Je mag als proefpersoon altijd stoppen. Op elk moment. Dat mag voor en tijdens het onderzoek. Je hoeft niet te zeggen waarom. Soms kun je niet direct stoppen omdat dit ongezond of riskant is.

Wil je stoppen? Praat erover met de onderzoeker. Het kan zijn dat je bij het stoppen medische begeleiding nodig hebt. Plotseling stoppen kan onverstandig zijn. Zeker als je als patiënt aan geneesmiddelenonderzoek meedoet.